30 okt Wie te weining twijfelt, is dogmatisch

Met een beetje hulp van Tim Fransen schrijf ik deze blog (omdat ik vermoed dat zijn boek ‘Brieven aan Koos’ niet echt de meest voor de hand liggende keuze is en ik graag zijn gedachtegang, die zo overeenkomt met die van mij, met jullie deel). Tim kreeg het voor elkaar om 232 pagina’s lang met mij het gesprek aan te gaan. Dah’s gek, dat weet ik, maar het voelde toch echt zo.

Voordat ik te ver afdwaal: ‘Dogmatisch’ is een duiding voor een overtuiging of houding waarbij iemand NIET meer in staat is zijn opinies te herzien op grond van nieuwe informatie. Wanneer je dit leest denk je waarschijnlijk, nou .. Dat is dan een chique woord dat op iedereen van toepassing is, met uitzondering van de meelopers of de ik-waai-met-alle-winden-mee-personen.

Jouw houding gaat hand in hand met jouw indruk van de wereld. Jouw indruk. Jouw overtuigingen. Jouw referentiekader. Maar wat nou als ik je zeg dat onze indruk van de wereld een illusie is en de meeste van ons daardoor in een slaperige roes van onverschilligheid leven. Dat er een gevaar op de loer ligt. Continu. Omdat iedere definitie als het ware kunstmatig is doordat het een menselijke fabricatie betreft.

Tim schrijft over het feit dat de mens zichzelf door de geschiedenis heen altijd heeft gedefinieerd op basis van een of andere verheven eigenschap.

.. Voelen we ons superieur?

Dogmatisch en superioriteit gaan wat mij betreft prima samen .. Omdat we, zodra we dogmatisch handelen, anderen opofferen aan onze waarheid. Ons persoonlijke perspectief wordt tot waarheid bekroond en daardoor hebben we al snel een excuus om ons egoïsme te legitimeren. Als deelnemer (want ja, ook ik ben niet Roomser dan de Paus), maar vaker als toeschouwer .. Heb ik het moeilijk met de normen en waarden van nu. Ik heb moeite met de ‘zolang jij mij er niet op aanspreekt, spreek ik jou er niet op aan en kunnen we doen alsof er niks aan de hand is’ cultuur. Waarbij ‘gehecht zijn aan’ de boventoon voert. De gehechtheid aan bijvoorbeeld een stuk vlees op ons bord, de gehechtheid aan de definities man en vrouw en de daarbij behorende wc’s, de gehechtheid aan zwarte piet enzovoorts. Een vastgeroest moreel anker ‘zoals het hoort te zijn’.

Wat hoort daadwerkelijk zo te zijn?

Waarde en betekenis, zo schrijft Tim, zijn volgens hem alleen mogelijk tegen de achtergrond van een gesprek. Een gesprek dat een samenleving over meerdere generaties voert. Een vastgeroest moreel anker is een irrationaliteit die we ons in deze tijd niet meer kunnen permitteren. Mijn nationaliteit boven de jouwe, de man boven de vrouw, de vrije witte boven de zwarte enzovoorts. In een tijd waarin de wereld dermate vervlochten is en waarin de meest fundamentele problemen de mensheid als geheel aangaan .. Moeten we op zoek naar wat de ander daadwerkelijk zegt. Het gesprek aangaan. Van verschillen naar overeenkomsten. Van hij, zij naar jij. Van kleur naar kleurenblindheid. Van de tijd zijn werk laten doen naar feedback.

Twijfelen omdat dat het begin is van alle wijsheid. Van hij, zij naar jij .. De volledige transformatie naar ‘wij’.

Bron: Brieven aan Koos – Tim Fransen